طبق گواهی تاریخ و روایات موجود، حضرت دانیال نبی ـ علیه السلام ـ از جمله پیامبران بنی اسرائیل و صاحب کتاب بوده است.[1] البته در رابطه با کتاب ایشان نظرات مختلفی وجود دارد. حضرت از نسل داوود پیامبر ـ علیه السلام ـ بوده و در بچگی پدر و مادر خود را از دست دادند و زنی پیر و عابده پرورش و تربیت حضرت دانیال ـ علیه السلام ـ را عهده دار شدند. و حضرت از همان بچگی توجه بزرگان و پادشاهان را به خود جلب کرده و دارای هوش و استعداد فوق العاده بوده است.[2]
از امام باقر ـ علیه السلام ـ سوال شد که آیا صحیح است که حضرت دانیال علم تعبیر خواب می دانسته و آن را به مردم تعلیم می دادند. حضرت امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمودند؛ بلی، خدا وحی نمود به سوی او و پیغمبر بود و از آنها بود که خدا این علم را به ایشان تعلیم نموده است. و دانیال ـ علیه السلام ـ بسیار راست گفتار درست کردار و حکیم و دانا بود و عبادت خدا را به محبت اهل بیت ما می کرد.[3]
خود حضرت دانیال از خدا می خواست که به دست امت پیامبر (یعنی حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ) دفن گردد و این قضیه را پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ روایت فرموده است. و بالاخره به دست امت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در گودالی که می کندند جسدش سالم پیدا شد و دوباره دفن گردید.[4]
حضرت دانیال ـ علیه السلام ـ به دستور بخت نصر پادشاه ایران که محل حکومتش در شوش بود، به همراه اصحاب خود به اسارت آورده شدند. و در گودالی عمیق حضرت را انداختند و شیری را به داخل گودال فرستادند،‌ شیر در مقابل حضرت زانو زد و درمدتی که در گودال بودند شیر از گِل تغذیه می کرد و حضرت از شیر آن حیوان تغذیه می کردند، تا اینکه شبی بخت نصر در خواب دید که ملائکه گروه گروه از آسمان به دور گودال می آیند و به حضرت بشارت فرج و آزادی را می دهند. بخت نصر با دیدن این خواب (از کرده خود پشیمان شده و حضرت را آزاد کرده و امور مملکتی و حکم بین مردم را به حضرت تفویض کردند.[5] بعضی از علماء و مفسرین معتقدند که آیه قُتِلَ اصحابُ الأُخدود در رابطه با این قضیه یعنی زندانی کردن حضرت در گودال و مرگ شکنجه گران گودال یعنی بخت نصر نازل شده است و اشاره به این قضیه دارد.[6]
البته بعضی از منابع اشاره دارد به این که حضرت هم عصر کوروش و داریوش از پادشاهان هخامنشی، بوده و به وسیله نبوکد نسار همراه با سایر یهودیان از جروسالم (اورشلیم) به اسارت آورده شدند و چون به دربار نبوکدنسار رسید: مورد عنایت قرار گرفت و ندیم پادشاه گردیده و به تعبیر خواب پرداخت و ریاست کاهنان بابلی را به عهده گرفت.[7]
و حضرت بعد از مدتی ماندن در شوش وفات یافته و در همان شهر دفن گردیدند.[8]
البته ایشان پیامبری است که به طور حتم در ایران مدفون گردیده است، اما مقبره های دیگری نیز در ایران وجود دارد که منسوب به انبیاء می باشند مانند مقابر انبیاء قزوین و مقبره قیدار نبی در شهر قیدار و...