معظم له در شهر مقدس قم در 22 شعبان المعظم سال 1338 هجری قمری {برابر با 21 اردیبهشت 1299هجری شمسی / برابر با 1920 میلادی } در خانواده ای اصیل و با سابقه در علم و زعامت دینی دیده به جهان گشودند. پدر بزرگوارشان، مرحوم مغفور آیت الله سید محمود روحانی در آن زمان از مشاهیر علمای رده اول بودند که در موضع گیریهای مهم و اقدامات مؤثر در شرایطی که در آن زمان حاکم بر ایران و جوّ مذهبیش بود دخالتی بایسته داشتند آن گونه که این مطلب یکی از امتیازات چشمگیر آن مرحوم بشمار می آمد. والد ماجد معظم له در زمره علمای با فضیلتی بودند که در تأسیس حوزه علمیه قم سعی بلیغی مبذول داشته تا آنجا که برای تقویت ارکان آن گروهی از علما را که خود یکی از آنها بودند ، گرد آورده و برای دیداری از مرحوم آیت الله العظمی حائری یزدی قدس سره راهی شهر اراک گشته تا از ایشان مصرانه بخواهند که به قم کوچ نموده و در این شهر رحل اقامت بیفکنند که این اقدام مؤثر واقع شد و مرحوم آیت الله العظمی آقای حائری قدس سره به قم آمدند و به تشکیل حوزه درسی اقدام کرده و با کمک و مساعدت مرحوم مغفور آیت الله حاج سید محمود روحانی به تنظیم و تقویت حوزه علمیه در قم دست یافته و بدین ترتیب این اقدام نخستین گام در راه تقویت ارکان حوزه علمیه و محکم کردن پایه های آن گردید.
همچنین جد بزرگوار معظم له ، مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق روحانی طاب ثراه از مراجع بزرگ و رهبران دینی مؤثر در عصر خود در شهر قم بودند.
حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید محمد حسینی روحانی قدس سره نخستین مراحل تحصیلی خود را که مشتمل برعلم صرف ،علم نحو، علم بلاغت و منطق است را با مقدارمعتنابهی از سطح را در زادگاه خود در نزد اساتید ومتخصصین در فن گذراندند و از همان زمان به سبب هوش سرشار و اهتمام به تحصیل اعجاب اساتید خود را بر انگیخت. البته این خصوصیات نتیجه بذل توجهی بود که مرحوم والد معظم له از کودکی به ایشان داشته و لحظه ای از تربیت دینی و تمرین مکارم اخلاقی و آموزش سلوک دینی مناسب به معظم له باز نمی ایستاد. گو اینکه خداوند به والد بزرگوار معظم له  نموده بود که به فرزند شایسته ایشان در آینده مسؤولیتی بزرگ متوجه میگردد.لذا تمامی توجه خود را در تربیت و آموزش و فراهم آوردن مقدمات معظم له معطوف نموده بود.
معظم له در سال 1355 هجری قمری به عراق سفر کرده و در  کربلای معلی به مدت یکسال رحل اقامت افکنده و در سطوح از بزرگان اساتید کربلا همچون علامه بزرگوار ، آیت الله العظمی سید محمد هادی میلانی قدس سره بهره بردند.
معظم له پس از به پایان بردن دروس سطح به نجف اشرف سفر کردند که این مسافرت در سال 1357 هجری قمری صورت گرفت. معظم له در نجف اشرف از درس بزرگان حوزه و محققین عالیمقدار آن عصر همچون مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی (مشهور به کمپانی )، آیت الله حاج شیخ محمد علی کاظمینی , آیت الله حاج شیخ محمدرضا آل یاسین ومحقق گرانقدر آیت الله حاج شیخ محمد کاظم شیرازی خوشه چینی نمودند.
در فاصله رحلت اساتید سابق الذکر و آزمودن ذاتی خود از ملکه اجتهاد در حالی که در فقه و اصول به مرتبه بلندی دست یافته بود چندی در درس فقید راحل، حضرت ایت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خوئی قدس سره حاضر گردیده که استاد هم به این خصوصیت معترف بود.
معظم له از نخستین کسانی هستند که از حوزه درس حضرت آقای خوئی فراغت یافتند و این در حالی بود که بر آرا و نظرات استادشان و دیگر محققین متقدم احاطه ای کافی داشته و از  هر  گونه آموزشی بی نیاز و خود مدرسی در زمینه دروس خارج فقه و اصول بودند.
حضرت ایت الله العظمی روحانی قدس سره زمانی که به فراگیری دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشتند به تعلیم دروس سطوح عالیه پرداخته و در ضمن در این برهه از تاریخ به بازگو کردن دروس اساتیدشان – در زمینه دروس خارج فقه و اصول-برای برخی از دوستانشان می پرداختند و برای آنانی که درس استاد آنها را کفایت نمی نمود دیگر بار سخنان استاد را تقریر می فرمودند.
در حالی که هنوز معظم له به چهل سالگی نرسیده بودند برخی ا ز طلبه های فاضل و علمای برجسته از ایشان درخواست نمودند که در دروس خارج فقه و اصول حوزه درسی تشکیل داده و به بررسی و القای نظرات خود در این دو زمینه اقدام نمایند.
و شروع تدریس دروس خارج در حالی بود که بزرگان از اساتید حوزه و پهلوانان میدان تحقیق و تدریس و در طلیعه آنان سیدالعلماء،استاد المجتهدین، آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خوئی قدس سره بر این امر معترف بودند که اگر به معظم له مجالی داده شود در زمره نخستین قهرمانان این میدان می باشند. از این رو ، طلاب فاضل را تشخیص می نمودند تا با حضور در حوزه درسی معظم له از علوم ایشان بهره برداری لازم را بنمایند. فضلا هم نیز از مجلس بحث و تدریس معظم له بهره برده از دهش علمی و فضلی معظم له تشنگی خود را بر طرف می ساختند. از جمله کسانی که در حوزه درسی معظم له حاضر گردید می توان علامه شهید آیت الله سید عبدالصاحب حکیم فرزند برومند آیت الله العظمی سید محسن حکیم قدس سره را نام برد. آن مرحوم یکدوره کامل مباحث اصول و برخی از ابواب فقهی همچون خمس، صوم و حج را حاضر گردید و درس استاد خود را کاملاً تقریر نمود (که اخیراً اصول آن در هفت جلد بنام منتقی الاصول و کتاب حج و مکاسب ایشان به چاپ رسید تا اساتید و مدرسان حوزه را فایدتی دو چندان رساند).
از دیگر کسانی که می توان نام برد علامه حجة الاسلام و المسلمین شیخ محمد مهدی شمس الدین و علامه حجة الاسلام و المسلمین سید محمد حسین فضل الله و برادر ایشان مرحوم مغفور علامه سید محمد جواد فضل الله است. در اینجا شایان ذکر است که مجاهد شهید مرحوم علامه آیت الله سید محمد باقر صدر قدس سره در حدود چهارده سال در حوزه درسی فقه و اصول معظم له شرکت جست.
همچنین علامه آیت الله شیخ محمد رضا جعفری که امروزه در زمره دانشمندان و محققین بنام و دارای وسعت نظر و اطلاع در زمینه علوم اسلامی ، خاصه در علم کلام و تاریخ اسلام ،علامه آیت الله شیخ محمد صادق جعفری، که نیز تقریرات بحث زکات از درس استاد بقلم ایشان به چاپ رسیده ، مرحوم مغفور علامه سید محی الدین غریفی، علامه حجه الاسلام شیخ بشیر پاکستانی که هم اکنون در نجف اشرف به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارد، علامه فاضل، نمونه تقوا و  زهد سید ابراهیم  حجازی  قدس سره که در مشهد مقدس به تدریس دروس سطح عالی اشتغال داشته و علامه حجة الاسلام و المسلمین شیخ عباس بیرجندی که در حوزه مشهد به تدریس سطوح عالیه اشتغال داشته و علامه مؤلف دکتر جمال الدین موسوی و علامه حجة الاسلام و المسلمین سید علی مکی فرزند مرحوم مغفور آیت الله العظمی سید حسین مکی قدس سره که هم اکنون امور شیعیان در کشور سوریه بر عهده اوست و آیت الله حاج شیخ نصرالله شاه آبادی فرزند آیت الله العظمی محمدعلی شاه آبادی که در قم به تدریس اشتغال دارند و آیت الله سید جواد علوی طباطبایی بروجردی نوه حضرت آیت الله العظمی آقاحسین بروجردی که در قم به تدریس اشتغال دارند را در زمره کسانی که در دروس معظم له حاضر می گشتند نام برد.
و بسیاری دیگر از فضلا و دانشمندان که مفصل در کتاب (( بر تارک فقاهت )) به عنوان یادنامه ایشان به طبع خواهد رسید ذکر  خواهد گردید انشاءالله.
معظم له بر اثر عواملی سیاسی از حوزه علمیه نجف اشرف به حوزه علمیه قم کوچیدند و مدت بیست سال به افاضه علمی پرداختند وشاگردانی چند تحویل حوزات علمیه و جامعه شیعه دادند. و پس از رحلت آیت الله العظمی خوئی قدس سره به عنوان مبرزترین مرجع تقلید جهان تشیّع مطرح گردیدند.
وسرانجام در پگاه روز جمعه 19 ربیع الاول 1418 هجری قمری مصادف با 3 مرداد ماه 1376 شمسی به دار باقی شتافتند.